آدابِ سلام کردن و تأثیرات معنوی و روانی آن در انسان ها

آیا میدانستید؟

﴿آدابِ سلام کردن و تأثیرات معنوی و روانی آن در انسان ها﴾:

﴿ بخش هشتم﴾:

در بخش های قبلی بحث اجمالی بر جایگاه سلام کردن در اسلام و ارتباط معنوی آن داشتیم. در این بخش آداب سلام دادن، یا سلام کردن را خدمت شما عزیزان پیشکش میکنم.

۱- اولین چیزی که میخواهم بدان اشاره کنم، خم شدن، سر خم کردن و تعظیم در وقت سلام کردن است که در جامعه میان مردم مهم تلقی شده، بر ادای آن خیلی حریص اند.

خم شدن در وقت احوالپرسی یا ملاقات به قصد احترام به جانب مقابل، اصلاً جایز نیست،  چه برای شخصیت مهمی باشد یا عالم دینی باشد و یا هر انسان دیگری که باشد، و چه در مراسمات ورزشی مانند تیکواندو، کونگفو، فری فایت و…. باشد یا غیر آن، در هر حالتی جایز نیست، چون از احادیث فعلی پیامبر صلی الله علیه وسلم بر می آید که خم شدن در مقابل یک انسان، بمنزله ی رکوع و سجده است، چنانچه در حدیث صحیحی میخوانیم که:

در شرح این حدث در مورد لفظ  ‏(أَیَنْحَنِی لَهُ) ‏آمده است که:

﴿یعنی خم شدن با سر یا پشت. و پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود: خیر، زیرا این عمل در معنای رکوع و مانند سجده است که فقط مختص عبادت خداوند سبحان است﴾.(۲)

چون رکوع و سجود جز برای الله سبحانه و تعالی، به کسی دیگری جایز نیست که انجام شود، هرچند که این عمل بر وجه احترام و احوالپرسی در (غیرِ شریعتِ ما) (جایز بوده) مانند قصه ی یوسف علیه السلام (که قرآن در هنگام دیدار خانواده اش با او چنین نقل می کند:)

« وَخَرُّواْ لَهُ سُجَّدًا وَقَالَ یَا أَبَتِ هَذَا تَأْوِیلُ رُؤْیَایَ»

(و همگی (پدر و مادر و برادران‌) همه‌ در پیش‌ او به‌ سجده‌ درافتادند؛ و (یوسف) گفت: «پدر! این تعبیر خوابی است که قبلاً دیدم)

﴿ولی در شریعت ما (اسلام) سجده بردن جز برای الله تعالی صحیح نیست، بلکه حتی از برخواستن (در هنگام احوالپرسی و ملاقات) چنانکه بعضی از عجمها در مقابل همدیگر بلند می شوند، نیز نهی کرده است چه رسد به رکوع یا سجده بردن! و همچنین هرآنچه که (شبیه) رکوع ناقص باشد (مانند انحناء و خم شدن) نیز مشمول نهی شریعت می شود﴾(۳)

۲- عادت دیگر که میان مردم، بدون در نظرداشت اسلام رایج است ﴿سر را برداشتن در هنگام دیدار بزرگان مانند کهنسالان و دیگران، و یا زمین را بوسیدن  همانند آنها﴾ است:

﴿این امورات از جمله چیزهایی است که ائمه در ممنوعیت آن نزاعی ندارند، بلکه حتی خم شدن با پشت نیز جز برای الله سبحانه و تعالی جایز نیست، چنانکه در مسند امام احمد هنگام مراجعت معاذ از شام به هنگام ملاقات با پیامبر  صلی الله علیه و سلم  برایش سجده کرد. رسول الله  صلی الله علیه و سلم فرمودند:

﴿ای معاذ این چیست؟ گفت: ای رسول خدا در شام دیدم که برای اسقف هایشان سجده می کردند و این کار را نیز به پیامبرشان نسبت می دادند﴾. پیامبر در جواب فرمود:

« کذبوا علیهم، لَوْ کُنْتُ آمِرًا أَحَدًا أَنْ یَسْجُدَ لِأَحَدٍ لَأَمَرْتُ الْمَرْأَةَ أَنْ تَسْجُدَ لِزَوْجِهَا من أجل حقه علیها‏.‏ یا معاذ، إنه لا ینبغی السجود إلا لله‏»

بر آنها دروغ بستند، اگر قرار بود به کسی دستور به سجده مخلوقی بدهم، دستور می دادم که زنان برای همسرانشان به خاطر حقی که به عهده دارند، سجده کنند، ای معاذ سجده جز برای خداوند شایسته نیست».‏” (۴)

۳- عادت دیگر که میان مردم رائج است کج شدن با اشاره ی سر، و درآوردن کفش ها در هنگام سلام کردن است:

کج شدن به هنگام سلام و دراوردن کفشها جایز نیست. و خم شدن در هنگام سلام برای مسلمان یا کافر جایز نیست، حال چه با قسمتی از بدن (خم شود) یا با سر؛ زیرا خم شدن در قصد احترام عبادت است، و عبادت نباید جز برای الله تعالی به تنهایی صورت گیرد.

مطابق سنت صحیح در هنگام سلام یا دیدار و ملاقات جایز است ضمن سلام دادن طرفین با هم دست داده و مصافحه کنند، اما بلند شدن برای کسی، یا خم شدن با سر یا پشت، یا گذاشتن دست بر روی سینه؛ هیچکدام از این موارد مشروع و جایز نیست و بر خلاف سنت پیامبر صلی الله علیه وسلم است و حتی بعضی از آن حالتها داخل در عبادت برای غیرِ الله سبحانه و تعالی می شوند هرچند که شخص قصد احترام گذاشتن را داشته باشد.

عزیزان گرانقدر!

لطفاً این مضامین خیلی مهم و حیاتی را با تمام خانواده، اقارب، دوستان، و همکاران تان شریک سازید، و در رشد فکری، عقیدتی، ایمانی و وجدانی همنوع تان اقلاً یک امر خیری را، مایه ی حصولِ صدقات جاریه ی تان سازید.

جزاکم الله وخیراً!

احــمد ﴿عــارفی﴾

ادامـــه دارد…

پنجشنبه ۲۹ قوس ۱۳۹۷ | ۱۳ ربیع الاخر ۱۴۴۰

🗓  THU | 20 | DEC | 2018

👉  t.me/ayamey

📽  youtube.com/c/dawatgar

🌐  fb.com/meydanestid

منابع و مأخذ:

۱- امام ترمذی در سنن خود از انس بن مالک رضی الله عنه روایت کرده که او گفت: « قَالَ رَجُلٌ : یَا رَسُولَ اللَّهِ، الرَّجُلُ مِنَّا یَلْقَی أَخَاهُ أَوْ صَدِیقَهُ أَیَنْحَنِی لَهُ؟ قَالَ: لَا. قَالَ: أَفَیَلْتَزِمُهُ وَیُقَبِّلُهُ؟ قَالَ: لَا. قَالَ: أَفَیَأْخُذُ بِیَدِهِ وَیُصَافِحُهُ؟ قَالَ: نَعَمْ». ترمذی (۲۷۲۸)

۲- علامه مبارکفوری در کتاب “تحفة الأحوذی”

۳- امام ابن تیمیه رحمه الله. “مجموع الفتاوی” (۱/۳۷۷).

۴- امام ابن تیمیه رحمه الله. مجموع الفتاوی (۹۳، ۲۷، ۹۲)