وقتی که نمایندگان قوم عبدالقیس به حضور پیامبرﷺ آمدند. از آن‌ها پرسیدند: «شما چه مردمی هستید»؟ و یا «چه گروهی هستید»؟
گفتند: [قوم] ربیعه.
فرمودند: «خوش آمدید، خساره‌مند و پشیمان نباشید». گفتند: یا رسول الله! ما جز در ماه حرام [که جنگ کردن در آن حرام است]، به حضور شما آمده نمی‌توانیم، و بین ما و شما، کفار قبیلۀ (مضر) قرار دارند،
ما را به چیز قاطعی و واضحی امر فرمایید، تا کسانی را که با ما نیامده‌اند، از اوامر شما خبر دهیم، و [عمل کردن به آن] سبب رفتن ما به بهشت گردد، و این‌ها از پیامبر ﷺ از حکم ظروفی که در آن‌ها شراب می‌خوردند نیز پرسیدند.
پیامبر ﷺ آن‌ها را به چهار چیز امر کردند، و از چهار چیز نهی نمودند.امر کردند که:
️⊙ به خدای یگانه ایمان بیاورند، و از آن‌ها پرسیدند: «آیا می‌دانید که معنی ایمان آوردن به خدای یگانه چیست»؟ گفتند: خدا و رسولش داناتر است.
فرمودند: شهادت دادن بر اینکه: خدایی جز خدای یگانه وجود ندارد، و برایش شریکی نیست، و محمد ﷺ فرستادۀ خدا است.
⊙ و برپا داشتن نماز.
⊙ و ادای زکات.
⊙ و روزه گرفتن ماه رمضان،
⊙ و اینکه خمس غنیمت را اداء کنید»
⊖ و آن‌ها را از چهار چیز نهی فرمودند، از:
انتباذ در خُم، و کدو، و تنۀ درخت، و ظرف جلا داده شده، و یا ظرف قیر اندود شده».
و فرمودند: «این چیزهای را [که از اوامر و نواهی برای شما گفتم] حفظ کنید، و از این چیزها به کسانی که با شما نیامده‌اند خبر دهید»
شرح حدیث مبارک:
این حدیث را بخاری در باب (أَدَاءُ الخُمُسِ مِنَ الإِيمَانِ)، یا (ادای خُمس [غنیمت] از ایمان است)
★ عبدالقیس بن أفصی، بن دُعْمی، پدر قبیله‌ای است که به بحرین سکنی‌گزین می‌شدند، و نمایندگان این قوم که نزد پیامبر صلی الله علیه وسلم آمدند، در روایتی چهارده نفر، و در روایت دیگری چهل نفر بودند، و جهت جمع بین دو روایت علماء گفته‌اند که احتمال دارد که این نماینده‌ها چهل نفر بوده باشند، که چهارده نفرشان از اشراف و بقیه از اشخاص عادی بوده باشند.
★ ماه‌های حرامی که جنگ کردن در آن‌ها حرام بود، چهار ماه بود، (محرم، که ماه اول سال هجری است، رجب، که ماه هفتم سال هجری است، و ذوالقعده و ذوالحجه) که ماه‌های یازدهم و دوازدهم سال هجری است.
★ مسکن قبیلۀ (مُضَر) در بین بحرین و مدینۀ منوره واقع شده بود، و چون این قبیله تا زمانی که نمایندگان قبیله عبدالقیس نزد پیامبر صلی الله علیه وسلم آمدند، مسلمان نشده بودند، لذا سبب آزار و اذیت مسلمانانی می‌شدند که به مدینۀ منوره نزد رسول اکرم صلی الله علیه وسلم می‌رفتند، و برای آنکه مردم قبیله عبدالقیس از آزار کفار قبیلۀ مُضَر در امان باشند، خواستند تا امور اساسی دین را آموخته، و حاجتی به رفت و آمد زیاد نداشته باشند.
★ دادن خمس مال غنیمت مسئلۀ پنجمی زائد بر آن چهار چیز اساسی است، و سبب اینکه پیامبر صلی الله علیه وسلم دادن خمس غنیمت را برای آن‌ها یادآوری نمودند این است که:
– این مردم همیشه با کفار قوم (مُضَر) جنگ و درگیری داشتند، و از آن‌ها غنائمی به دست می‌آوردند، چون دادن خمس غنیمت به بیت المال لازمی و ضروری است، لذا موضوع را برای آن‌ها گوشزد و یادآوری نمودند.
★ یکی از وسائلی که آن قوم در آن شراب می‌ساختند، آن بود که تنه درخت را حفر و خالی نموده، و آن را برای ساختن شراب آماده می‌کردند.
★ انتباذ عبارت از این است که خرما و یا کشمش را در آب نم کنند، و بعد از اینکه مزۀ خود را داده و آب شیرین شود، آن آب را بنوشند، و البته نوشیدن چنین آبی حلال و روا است، ولی چون این چهار نوع ظرف، خاص برای شراب سازی بود، و نبیذ در آن‌ها به زودی به شراب تبدیل می‌شد، از این سبب نبی کریم صلی الله علیه وسلم آن‌ها را از استعمال کردن این ظرف‌ها برای ساختن نبیذ نهی فرمودند، تا نشود که ندانسته مرتکب شراب نوشی شوند.
★ نهی از انتباذ در این ظرف‌ها در اول اسلام بود، زیرا در این وقت هنوز مردم آن زمان شراب نوشی را به طور کامل فراموش نکرده بودند، و ظرف‌های را که در آن‌ها پیش از تحریم شراب، شراب می‌ساختند در اختیار داشتند، ولی بعد از اینکه شراب نوشی را کاملا فراموش کردند، و آن ظرف‌ها تقریبا از بین رفت، پیامبر صلی الله علیه وسلم انتباذ را در هر ظرفی برای مردم اجازه دادند، در صحیح مسلم آمده است که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند:
«كُنْتُ نَهَيْتُكُمْ عَنِ الانتباذ إلا في الأسقية، فانتبذوا فِي كُلِّ وِعَاءٍ، وَلَا تَشْرَبُوا سكرًا»
عزیزانِ گرانقدر:
لطفاً این وصایای گرانبهای حضرت رسول کریم صلی الله وعلیه وسلم را بخوانید، بدانید، عمل کنید و بدیگران رسانید تا ان شأ الله اجر دنیوی واخروی نصیب تان گردد.
جزاکم الله خیراً!
احمـــد ﴿عـــــارفی﴾
ادامـــه دارد…
جمعه ۲۶ میزان ۱۳۹۸| ۱۹ صفر ۱۴۴۰
FRI | 18 | OCT | 2019
✧ t.me/ayamey
✧ youtube.com/c/dawatgar
✧ fb.com/meydanestid
✧ www.dawatgar.com
منابع و مأخذ: