👈 آیا میدانستید؟
﴿سلسله ی وصایای پیامبر صلی الله وعلیه وآله واصحابه وسلم﴾!
﴿بخش ۳۲۰﴾:
👈 ﴿شرح حدیث مبارک﴾:
این حدیث را بخاری در باب (مَا جَاءَ أَنَّ الأَعْمَالَ بِالنِّيَّةِ)، یعنی (اعتبار اعمال، وابسته به نیت است) آورده است.
از احکام و مسائل متعلق به این حدیث آنکه:
★ شرح این حدیث به حدیث شمارۀ ۱ که اولین حدیث این کتاب باشد، قبلا گذشت.
★ در این روایت عبارتی آمده است که در روایت اول نیامده بود، و آن این قول پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم است که فرمودند:
«کسی که هجرتش به سوی الله و رسولش باشد، هجرتش به سوی الله و رسول او است»، و اینکه چرا این عبارت در روایت اولی نیامده است، علماء می‌گویند:
✧ سببش آن است که هر راوی همان چیزی را روایت می‌کند که از پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم شنیده است، و طوری که امام عینی می‌گوید:
✪ سبب این امر، اختلاف روات در روایت حدیث است، زیرا هرکدام همان چیزی را روایت کرده است که شنیده است، و امام بخاری رحمه الله در هر بابی روایت مناسب با آن باب را روایت می‌کند
.
★ امام بخاری رحمه الله در عنوان بابی که این حدیث را در آن روایت کرده است، هفت چیز را که وابسته به نیت است ذکر کرده است، و این هفت چیز عبارت اند از:
👈 ایمان، وضوء، نماز، زکات، حج، روزه، و احکام، و تفصیل این هفت مسئله از نگاه تعلق نیت به آن‌ها در نزد علماء قرار آتی است:
۱- إیمان:
در ایمان قبلا اختلاف علماء را ذکر نمودیم، به اول کتاب ایمان به حدیث شماره (۸) مراجعه شود.
۲- وضوء:
در نزد جمهور علماء وضوء بدون نیت صحت پیدا نمیکند، ولی در نزد امام ابوحنیفه رحمه الله وعدۀ دیگری از علماء نیت در وضوء شرط نیست، بنابراین اگر کسی به نیت سرد ساختن بدن خود وضوء می‌سازد، در نزد جمهور علماء نماز خواندن با چنین وضوئی صحت ندارد، ولی در نزد امام ابوحنیفه رحمه الله و عدۀ دیگری از علماء می‌توان با این وضوء نماز خواند، ولی نیت در تیمم در نزد همۀ علماء شرط است.
۳- نماز:
نیت در نماز در نزد همۀ علماء شرط است، و نماز بدون صحت پیدا نمیکند، لذا اگر کسی در وقت نماز عصر جهت تعلیم داد کیفیت نماز برای شاگردان خود چهار رکعت نماز خواند، و بعد از آن گفت که این چهار رکعت عوض چهار رکعت نماز عصر باشد، به هیچ وجه این نمازش عوض نماز عصر حساب نمی‌شود و صحت ندارد.
۴- زکات:
در دادن زکات نیت شرط است، بنابراین اگر کسی مالی به فقیر می‌دهد، و بعد از آن می‌گوید که این مال عوض زکات باشد، برایش صحت ندارد، و از زکات مالش حساب نمی‌شود، ولی اگر زکات مال خود را از اصل مال خود جدا ساخت، و از این مال جدا شده برای فقراء داد، همان نیت اول در وقت جدا کردن مال کفایت می‌کند، و نیت زکات در وقت دادن مال به فقیر در این صورت شرط نیست.
۵- حج:
نیت در حج در نزد همۀ علماء شرط است، و اختلافی که هست در این است که اگر کسی حج فرض را اداء نکرده بود، و در وقت احرام نیت کرد که از عوض شخص دیگری حج نماید، آیا این حجش از عوض آن شخص دیگر انجام می‌گیرد، یا از طرف خودش؟
👈 در نزد امام شافعی رحمه الله از نزد خودش، و در نزد امام ابوحنیفه رحمه الله از عوض آن شخصی که حج را عوض او نیت کرده است.
۶- روزه:
در اینکه نیت در روزه شرط است یا نه؟ بین علماء اختلاف است، امام زفر و عطا و مجاهد رحمهم الله می‌گویند:
✧ شخصی که صحتمند بوده و مقیم باشد، در روزۀ ماه رمضان احتیاج به نیت ندارد، ولی أئمۀ اربعه رحمهم الله می‌گویند که:
👈 نیت کردن در روزه شرط است، منتهی احناف می‌گویند:
✧ تعیین روزۀ رمضان شرط نیست، یعنی: همین که شخص نیت روزه را بکند کفایت است، و لازم نیست که این نیتش از روزۀ رمضان باشد، بنابراین اگر کسی در ماه رمضان به نیت قضائی و یا نذر نفل روزه گرفت، این روزه‌اش از روزۀ ماه رمضان حساب می‌شود.
۷- ﴿دیگر احکام شرعی، مانند٫معاملات، نکاح، طلاق، تبرعات، ادای قرض و امثال این‌ها﴾:
👈 اصل آن است که نیت در این چیزها است، بنابراین اگر کسی بدون قصد از زبانش خارج شد که فلان چیز را فروختم، و یا خریدم، و یا فلان زن را به نکاح دادم، و یا فلان زنم را طلاق دادم، هیچ یک از این چیزها در نزد بسیاری از علماء صحت پیدا نمیکند، گرچه این قاعده کلی نیست، و بعضی از انواع معاملات بدون نیت هم صحت پیدا می‌کند، و تفصیل بیشتر این مسئله را می‌توان در کتب اصول فقهۀ و کتب اشباه و نظائر مطاله کرد.
عزیزانِ گرانقدر:
لطفاً این وصایای گرانبهای حضرت رسول کریم صلی الله وعلیه وسلم را بخوانید، بدانید، عمل کنید و بدیگران رسانید تا ان شأ الله اجر دنیوی واخروی نصیب تان گردد.
جزاکم الله خیراً!
احمـــد ﴿عـــــارفی﴾
ادامـــه دارد…
جمعه ۳ عقرب ۱۳۹۸| ۲۶ صفر ۱۴۴۰
FRI | 25 | OCT | 2019
✧ t.me/ayamey
✧ youtube.com/c/dawatgar
✧ fb.com/meydanestid
✧ www.dawatgar.com
منابع و مأخذ:
۱- عَنْ عُمَرَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ: حَدِيثُ إِنَّمَا الأَعْمَالُ بِالنِّيَّةِ، وَقَدْ تَقَدَّم فَي أَوَّلِ الكِتاب، وَزَادَ هُنَا بَعْدَ قَوْلِه: «وَإِنَّمَا لِكُلِّ امْرِئٍ مَا نَوَى، فَمَنْ كَانَتْ هِجْرَتُهُ إِلَى اللَّهِ وَرَسُولِهِ، فَهِجْرَتُهُ إِلَى اللَّهِ وَرَسُولِهِ،» وَسَردَ باقيَ الحديثِ [رواه البخاری ۵۴]
۲- فتح الباری، شرح صحیح البخاری.