چنانچه در بخش قبلی در استفاده ی اعظمی از دهه ی اول ماه ذی الحجه اشاره کردم، در این بخش به سلسله ی عبادات منوط به ماه ذی الحجه و غنیمت شمردن این فرصت طلائی برای صیقل دادن قلب های مسلمان تأکید میکنم.
همه ی ما، از طفل تا نو جوان، از جوان تا پیر، مرد و زن، از دَرِ این دنیا رهروان راه الله تعالی هستیم و انتهای سفر ما ملاقات با رب‌العلمین است.
وضعیت ما در این سفر مشخص نیست که آیا کامیاب می‌شویم و رضایت الله تعالی را حاصل می‌کنیم یا اینکه موجبات نارضایتی پروردگار را فراهم می‌آوریم.
هر شب و روزی که از زندگی ما سپری میشود، در واقع ما به الله تعالی و به سفر آخرت نزدیک‌تر می‌شویم که باید بیشتر برای این سفر و ملاقات آمادگی بگیریم.
باید از نعمت های سلامتی، راحتی و فراغت (وقت) که فرصت‌های زندگی هستند به‌خوبی استفاده کنیم.
از فرصت زندگی دنیا باید برای سفر آخرت توشه برداریم. باید برای روزی آمادگی بگیریم که در آن روز، نه مال و نه هم فرزند و اولاد به انسان فایده‌ای نمی‌رسانند، بلکه قلبی که از هر نوع کفر و شرک و نفاق پاک بوده و مملو از اخلاص و تقوا باشد به درد انسان می‌خورد.
هر نوع اعراض از دستورات الهی، کوچک باشد یا بزرگ، روز قیامت بزرگ شمرده شده و بسیار بد است. لذا باید توبه کنیم و از هر گونه نافرمانی به شدت پرهیز نماییم.
امیداوارم که برادران و خواهران مسلمانی که امسال نتوانستند به سفر حج بروند از برکات این سفر در سرزمین خودشان بهره‌مند شوند.
به تعقیب روزه ی ده روز اول ذی الحجه که در بخش قبلی ذکر شد، از عبادات شاخص دیگری که بایستی بکثرت و مداومت بدان تمسک جوئیم نماز است.
۲- ﴿نماز﴾:
در این ایام، زود رفتن برای انجام فرائض در مسجد، ترک نکردنِ تحیۃ المسجد، حریص بودن به ادای نوافل، مستحب است زیرا این اعمال از بهترین قربات است.
ثوبان رضی الله عنه می فرماید: شنیدم رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمودند:
و این فضیلت در تمام سال وجود دارد. سعید بن جبیر رحمه الله (راوی حدیث) وقتی که دهه ی ذی الحجه داخل می شد تا جایی در عبادت تلاش می کرد که توانش به پایان می رسید. (رواه الدارمی)
ابن حجر عسقلانی در فتح الباری (شرح صحیح بخاری) می فرماید:
و آنچه در فضیلت و برتری ایام ذی الحجه نمایان است جمع شدن تمام عبادات در این مناسبت است، یعنی:
عبادت دیگری که نزد الله سبحانه و تعالی در این دهه از اجر زیادی برخوردار است، تکبیر، تهلیل و تحمید زیاد است.
۳- ﴿تکبیر و تهلیل و تحمید﴾:
بسیار گفتن الحمدلله و لا اله الا الله، و الله اکبر و تسبیح در روزهای دهه‌ی اول ذی الحجه و بلند کردن صدا به آن در مساجد و منازل و راه‌ها و هر جایی که ذکر الله در آن جایز است، به هدف اظهار عبادت و اعلان بزرگداشت الله متعال، سنت است. مردان آن را به صدای بلند و زنان با صدای آرام می‌گویند.
الله متعال می‌فرماید:
﴿لِيَشْهَدُوا مَنَافِعَ لَهُمْ وَيَذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ فِي أَيَّامٍ مَّعْلُومَاتٍ عَلَى مَا رَزَقَهُم مِّن بَهِيمَةِ الْأَنْعَامِ﴾ [حج ۲۸]
(تا شاهد منافع خویش باشند و نام الله را در روزهای معلومی بر دام‌های زبان بسته‌ای که روزی آنان کرده است ببرند).
علما براین موافقت کرده اند که «روزهای معلوم» همان دهه‌ی اول ذی الحجه است، زیرا ابن عباس رضی الله عنهما می‌گوید: «ایام معلومات یعنی روزهای دهگانه [ذی الحجه]».
و نیز، از ابن عمر رضی الله عنهما روایت است که رسول کریم صلی الله علیه و سلم فرمودند:
تهلیل عبارت از گفتنِ لا اله الله الله، و تحمید: گفتنِ الحمدلله است.
در دوران ما تکبیر یکی از سنت‌های فراموش شده است، به ویژه در اول دهه‌ی ذی الحجه که شاید جز از تعداد خیلی کمی آن را ادأ نکنند، بنابراین شایسته است که برای احیای سنت و یادآوری غافلان این تکبیر را با صدای بلند گفت. از ابن عمر و ابوهریره رضی الله عنهما ثابت است که در روزهای دهگانه به بازار می‌رفتند و تکبیر می‌گفتند و مردم نیز با تکبیر آنان تکبیر می‌گفتند.
احیای سنت‌های فراموش شده یا تقریبا فراموش شده ثوابی بس بزرگ دارد، زیرا رسول الله صلی الله علیه وسلم ـ می‌فرماید:
امام بخاری می فرماید:
و عادت ابن عمر این بود که در این ایام در منا و قبل از نمازها و در بسترِ خوابش و در خیمه اش و در مجلسش و در حال راه رفتنش تکبیر می گفت و مستحب این است که تکبیر به صدای بلند باشد به دلیل فعل عمربن الخطاب و ابن عمر و ابی هریره رضی الله عنهما.
شایسته است ما مسلمانان این سنت فراموش شده را که متاسفانه حتی در بین اهل صلاح و خیر به فراموشی سپرده شده است به مانند آنچه در میان سلف صالحمان بود زنده کنیم.
نحوه ی تکبیر:
۱- الله اکبر، الله اکبر، الله اکبر کبیرا
۲- الله اکبر، الله اکبر، لا اله الا الله، و الله اکبر، الله اکبر، و لله الحمد.
۳- الله اکبر، الله اکبر، الله اکبر، لا اله الا الله، و الله اکبر، الله اکبر، الله اکبر، و لله الحمد.
تکبیر بر دو نوع است:
۱- تکبیر مطلق که وابسته به چیزی نیست یعنی همیشه مستحب است، در صبح و در شام، پیش از نماز و بعد از نماز و در هر وقت.
۲- تکبیر مقید که مقید به بعد از نمازها است.
تکبیر مطلق در دهه‌ی ذی الحجه و دیگر روزهای تشریق سنت است و از شروع ماه ذی الحجه (یعنی غروب خورشید آخرین روز ماه ذی القعده) تا آخرین روز ایام تشریق (یعنی غروب خورشید روز سیزدهم ذی الحجه) ادامه می‌یابد.
اما تکبیر مقید علاوه بر تکبیر مطلق،از صبح روز عرفه تا غروب خورشید آخرین روز ایام تشریق ادامه می‌یابد،
پس هرگاه نماز فرض را ادا کردید و بعد از گفتن سه بار استغفر الله و «اللهمَّ أنتَ السَّلام ومِنكَ السلام تَباركتَ يا ذا الجَلالِ والإِكرام» تکبیر گفته میشود.
این برای شخصی است که در حال حج نیست، اما تکبیر مقید برای حاجی از ظهر روز قربان آغاز میشود.
﴿تکبیراتِ تشریق﴾ در اخیر نماز های فرضِ پنجگانه تکرار میشود.
شروع ﴿تکبیرات تشریق﴾ از نماز صبح روز عرفه الی نماز عصر روز چهارم عید، که جمعاً ۲۳ نماز میشود بایستی تکرار شود.
اما، متأسفانه تکرار این ﴿تکبیرات مسنونه﴾ را در این عصر، اندک مسلمانانی انجام میدهند و اکثراً آنرا متروک و مهجور ساخته اند. در حالیکه لازم است این سنت به جهر احیاء شود تا کسانیکه فراموش کرده اند آن را بیاد آورند.
عزیزان گرانقدر:
لطفاً این مضامین خیلی مهم و حیاتی را با تمام خانواده، اقارب، دوستان، و همکاران تان شریک سازید، و در رشد فکری، عقیدتی، ایمانی و وجدانی همنوع تان اقلاً یک امر خیری را، مایه ی حصولِ صدقات جاریه ی تان سازید.
جزاکم الله وخیراً!
احمــد ﴿عــــارفی﴾
ادامـــه دارد….
جمعه ۱۱ اسد ۱۳۹۸| ۱ ذوالحجه ۱۴۴۰
FRI | 02 | AUG | 2019
✧ t.me/ayamey
✧ youtube.com/c/dawatgar
✧ fb.com/meydanestid
✧ www.dawatgar.com